Stress wordt vaak gezien als iets wat vooral in je hoofd zit, denk hierbij aan je zorgen maken, piekeren maar ook spanning, je herkent het vast wel. In werkelijkheid zit stress niet alleen in je hoofd maar heeft het ook invloed op wat er in je lichaam gebeurt. Je hersenen, zenuwstelsel en je immuunsysteem worden allemaal beïnvloed door stress.
Bron: Pixabay
Wat gebeurt er in je lichaam bij stress?
Op het moment dat je stress ervaart gaat er een stressrespons binnen het lichaam in werking. Hierbij werken het zenuwstelsel, het hormonale systeem (en dan voornamelijk de hypothalamus, hypofyse en bijnier) en het immuunsysteem samen. Er worden stresshormonen zoals adrenaline en cortisol vrijgegeven. Deze stoffen zorgen ervoor dat het hart sneller gaat kloppen, spieren aangespannen worden en je alert wordt.
Bij kortdurende stress is deze stressrespons een nuttige reactie omdat het helpt bij snel reageren in situaties maar bij langdurige stress blijft deze reactie te lang actief. Deze aanhoudende stressrespons kan leiden tot een vorm van slijtage van het lichaam, hierbij kunnen je bloeddruk, balans van hormonen en je immuunsysteem van slag raken. Deze slijtage wordt ook wel allostatische belasting genoemd (McEwen, 1998).
Hoe veroorzaakt (langdurige) stress lichamelijke klachten?
Het stresssysteem in je lichaam beinvloed naast je hersenen, zenuwstelsel en immuunsysteem ook je spijsvertering, hierdoor kan je bij langdurige stress of spanning klachten ontwikkelen zoals:
- Hoofdpijn en gespannen spieren
- Verhoogde bloeddruk en hartkloppingen
- Maag- en darmproblemen
- (extreme) vermoeidheid
- Slaapproblemen en concentratieverlies
- Verminderde weerstand
Dit komt doordat het lichaam continue “aan” staat wat veel energie kost. Bij te weinig hersteltijd voor het lichaam is het mogelijk dat deze gezondheidsproblemen ontstaan (McEwen, 1998).
Ook is het mogelijk dat er bij langdurige stress en een langdurige stressrespons de hersenstructuren aangetast kunnen worden. Dit zijn dan voornamelijk hersenstructuren zoals bijvoorbeeld de hippocampus die betrokken zijn bij geheugen en emotie (Chu et al., 2024).
Bron: Pixabay
Je hersenen en lichaam beïnvloeden elkaar dus erg veel. Je herkent vast wel hoe je hart sneller gaat kloppen bij zenuwen of hoe je buikpijn kan krijgen wanneer je spanning ervaart. Stress begint vaak in de hersenen als een gedachte maar het lichaam reageert hier direct op. Dit kan ook leiden tot een versterkt stressgevoel.
Wat kan je zelf doen om je lichaam te helpen herstellen bij stress?
Door goed voor je lichaam te zorgen (en misschien nog een beetje extra goed wanneer je stress ervaart) help je bij het herstel van je lichaam. Dingen zoals regelmatig bewegen en voldoende slaap helpen hierbij maar ook gezond eten en erover praten kunnen goed helpen. Erover praten verlaagt namelijk de mentale spanning die weer invloed heeft op het lichaam. Gezond eten helpt bij het in balans houden van de hormonen binnen je lichaam en ondersteunt het immuunsysteem.
Wil je meer lezen over de reactie van het menselijk lichaam bij stress? Lees hier verder.
Bronnenlijst:
Chu, B., Marwaha, K., Sanvictores, T., Awosika, A. O., & Ayers, D. Physiology, Stress Reaction (7 mei 2024). https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK541120/?
McEwen, B. S. Protective and Damaging Effects of Stress Mediators (15 januari 1998). https://doi.org/10.1056/NEJM199801153380307